Áhætta

Fjárfesting í sjóðum felur í sér áhættu þar sem gengi sjóða getur lækkað jafnt sem hækkað. Sjóðir Íslandssjóða eru flokkaðir eftir áhættuvísum sem gefa til kynna hversu miklar sveiflur geta átt sér stað í ávöxtun þeirra.

Áhætta

Fjárfesting í sjóðum felur í sér áhættu þar sem gengi sjóða getur lækkað jafnt sem hækkað. Fjárfesting í sjóði er þó áhættuminni en fjárfesting í einstökum verðbréfum vegna þess að sjóður fjárfestir í mörgum verðbréfum og dreifir þannig áhættunni.

Hlutabréfasjóðir eru áhættumeiri en skuldabréfasjóðir. Gengi þeirra er háð mörgum þáttum en þar vega væntingar um afkomu hlutafélaga mjög miklu. Gengi og ávöxtun skuldabréfasjóða er háð þróun markaðsvaxta. Ef vextir hækka, falla skuldabréf með föstum vöxtum í verði og skuldabréf með háum meðallíftíma falla meira í verði en skuldabréf með lágum meðallíftíma, miðað við sömu breytingar á ávöxtunarkröfu.

Tilteknum sjóðum er heimilt að nota afleiður, t.d. til þess að lágmarka áhættu, fastsetja hagnað vegna verðsveiflna eða til stöðutöku.

Fjárfestar ættu að hafa í huga að fjárfesting í sjóðum er jafnan hugsuð til langs tíma og hugsanlega fá þeir minna til baka en þeir fjárfesta fyrir í upphafi. Verðmæti eignar í sjóði getur á einhverjum tímapunkti verið lægra en það var fyrr á eignartímanum og ávöxtun í fortíð er ekki vísbending um hver ávöxtun verður í framtíð.

Áður en tekin er ákvörðun um fjárfestingu er mikilvægt að kynna sér eðli viðkomandi fjármálagernings og þá áhættu sem í honum felst en nákvæma lýsingu á áhættuþáttum hvers og eins sjóðs má finna í útboðslýsingu sjóða.

Hér að neðan má finna almenna áhættuþætti sem eiga við flestar tegundir fjármálagerninga sem og áhættu sem getur falist í fjárfestingu einstakra fjármálagerninga.

Almennir áhættuþættir

Markaðsáhætta: Sú áhætta að verðbreytingar á mörkuðum hafi óhagstæð áhrif á fjármálagerninga.

Vaxtaáhætta: Sú áhætta að breytingar á vöxtum hafi óhagstæð áhrif á virði fjármálagernings.

Gjaldeyrisáhætta: Vegna gengisbreytinga getur myndast hagnaður eða tap þótt virði undirliggjandi fjármálagernings í þeirri mynt sem hann er skráður í breytist ekki.

Seljanleikaáhætta: Sú áhætta að fjárfestir geti ekki auðveldlega selt eða keypt ákveðinn fjármálagerning á tilteknum tímapunkti eða geti einungis gert það á kjörum sem eru umtalsvert lakari en gengur og gerist á virkum markaði á hverjum tíma.

Efnahagsleg áhætta: Hagsveiflur hafa oft áhrif á verð fjármálagerninga. Sveiflurnar eru mismunandi, geta verið mislangar og mismiklar, og áhrifa þeirra gætir með mismunandi hætti á ólíkar atvinnugreinar. Við ákvörðun um fjárfestingu þarf að gæta vel að áhrifum almennra hagsveiflna, m.a. milli landa og ólíkra hagkerfa, á virði fjármálagerninga.

Landsbundin áhætta: Landsbundin áhætta felur m.a. í sér stjórnmálalega áhættu, gjaldeyrisáhættu, efnahagslega áhættu og áhættu vegna fjármagnsflutninga. Átt er við þá efnahagslegu þætti sem gætu haft umtalsverð áhrif á viðskiptaumhverfið í því landi sem fjármálagerningurinn er skráður í.

Lagaleg áhætta: Sú áhætta að stjórnvöld geri breytingar á núgildandi lögum eða reglugerðum sem hefðu neikvæð áhrif á virði fjármálagerninga.

Verðbólguáhætta: Þegar fjárfestar meta ávöxtun af tilteknum fjármálagerningi er nauðsynlegt að gera það með hliðsjón af verðbólgu og verðbólguhorfum til að áætla vænta raunávöxtun af fjárfestingu og raunvirði núverandi eignar.

Mótaðilaáhætta: Hættan á því að mótaðili fjármálagernings muni ekki standa við samningsbundnar skuldbindingar sínar að fullu.

Uppgjörsáhætta: Uppgjörstap getur átt sér stað vegna vanefnda og vegna mismunandi tímasetningar uppgjörs milli tveggja aðila.

Áhætta tengd sjálfbærni (sjálfbærniáhætta): Atburður eða ástand á sviði umhverfismála, félagsmála eða stjórnarhátta sem gæti, ef hann gerist, haft raunveruleg eða hugsanleg veruleg neikvæð áhrif á virði fjárfestingarinnar.

Hlutabréf

Skuldabréf

Sjóðir

Áhættuvísir

Sjóðir Íslandssjóða eru flokkaðir eftir því hversu líklegt er að lækkun muni eiga sér stað í verði vegna hreyfinga á mörkuðum. Flokkunin byggir á áhættumælikvarða sem grundvallast af svokallaðri PRIIPS reglugerð, sbr. lög nr. 55/2021 um lykilupplýsingaskjöl vegna tiltekinna fjárfestingarafurða fyrir almenna fjárfesta og leiðbeiningum Evrópsku verðbréfaeftirlitsstofnunarinnar (e. ESMA). Áhættumælikvarðinn heitir samantekinn áhættuvísir (SRI) og felur í sér markaðsáhættu og útlánaáhættu. Flokkur 1 endurspeglar minnstu sveiflur í ávöxtun og þar með minnstu áhættuna en flokkur 7 þá mestu.

Samantekinn áhættuvísir byggir á sögulegri ávöxtun og því er vert að benda á að sveiflur í ávöxtun í fortíð gefa ekki áreiðanlega vísbendingu eða tryggingu fyrir sveiflum í ávöxtun í framtíð. Ef breytingar verða á áhættusniði- og ávöxtunarsniði sjóðs er mælikvarðinn endurskoðaður og flokkunin getur breyst.

Samantekinn áhættuvísir nær ekki yfir alla þá áhættuþætti sem fylgja fjárfestingum í sjóðum. Hann er aðallega tölfræðileg lýsing á sveiflum í ávöxtun sjóða. Hægt er að nálgast frekari umfjöllun um áhættu sem áhættuvísirinn nær ekki yfir í lykilupplýsingum og útboðslýsingum sjóða og hér fyrir ofan.

Áhættuvísir tafla PDF

Fyrirvari vegna fræðsluefnis

Tekið skal fram að umfjöllun þessi er aðeins birt í upplýsingaskyni og skal því ekki litið á hana sem ráðleggingu/ráðgjöf um að ráðast eða ráðast ekki í tiltekna fjárfestingu eða tilboð um að kaupa, selja eða skrá sig fyrir tilteknum fjármálagerningum eða þjónustu. Íslandssjóðir hf. ber enga ábyrgð á viðskiptum sem kunna að vera gerð á grundvelli þeirra upplýsinga sem fram koma á vefsíðu þessari. Íslandssjóðir hf. ábyrgist ekki nákvæmni, áreiðanleika né réttmæti upplýsinga sem upprunnar eru frá þriðja aðila.